تیروئید در آزمایش خون

فهرست مطالب

یکی از غدد مهم بدن غده تیروئید است. تیروئید غده‌ای پروانه‌ای‌شکل است که در قسمت جلویی گردن شما قرار دارد. وظیفه آن تولید هورمون‌های تیروئیدی است که در جریان خون حرکت می‌کنند و بسیاری از جنبه‌های متابولیسم بدن شما از جمله دما، وزن و انرژی را تنظیم می‌کند. آزمایش خون تیروئید برای تشخیص دقیق عملکرد این غده با اندازه‌گیری میزان هورمون‌های تیروئید در خون استفاده می‌شود.

متخصص غدد، متخصص داخلی، متخصص زنان و پزشک عمومی کسانی هستند که ممکن است برای تشخیص و درمان درخواست انجام آزمایش تیروئید را دهند. البته سایر متخصصان بخش مراقبت‌های بهداشتی نیز ممکن است به‌عنوان یک گزینه تشخیصی مکمل، آزمایش تیروئید را درخواست دهند. پزشکان ممکن است یک یا چند آزمایش خون را برای بررسی عملکرد تیروئید شما تجویز کنند. آزمایش‌ها معمولا شامل تست‌های هورمون محرک تیروئید (TSH)، T4، T3 و آنتی‌بادی تیروئید است.

آزمایش بررسی غده تیروئید چیست؟ (آزمایش تیروئید)

آزمایش تیروئید به‌عنوان یک آزمایش تشخیصی؛ از مهمترین و پرکاربردترین آزمایش‌هاست که بارها با آن درگیر بوده‌ایم. این آزمایش از لیست آزمایشات چکاپ کامل بدن است. آزمایش بررسی عملکرد غده تیروئید شامل یک سری آزمایشات خون است که برای اندازه‌گیری میزان عملکرد غده‌ی تیروئید استفاده می‌شود.

غده تیروئید چیست؟ یک غده‌ی کوچک و پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. تیروئید وظیفه‌ی کمک به تنظیم بسیاری از فرایندهای مهم بدن مانند متابولیسم، دمای بدن، گوارش، عملکرد و رشد مغز، عملکرد قلب، تولید انرژی و خلق‌و‌خوی و اخلاق را بر عهده دارد. این غده، دو هورمون اصلی تولید می‌کند که تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نام دارند.

هدف از انجام آزمایش تیروئید کمک به تشخیص انواع بیماری تیروئید است. بیماری‌های تیروئید شامل بیماری‌های مختلفی مانند کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، تیروئیدیت، گواتر و غیره هستند که از جمله بیماری‌های شایع غدد هستند. در واقع بیماری‌های غده تیروئید به‌قدری شایع هستند که همه‌ی ما دست کم یک نفر را می‌شناسیم که دچار این بیماری‌ها باشد.

هدف از انجام آزمایش تیرویید چیست؟

همان‌طور که گفته‌شد هدف از انجام آزمایش تیروئید بررسی عملکرد این غده و تشخیص بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با عملکرد غده تیروئید است. آزمایش خون تیروئید برای تشخیص اختلالات تیروئید مرتبط با پرکاری یا کم‌کاری تیروئید استفاده می‌شود. این شامل:

علاوه‌بر این ممکن است تست تیروئید برای تشخیص سایر مشکلات و بیماری‌های فرد نیز توسط پزشک متخصص درخواست شود. معمولاً در صورت وجود مشکلاتی مانند خستگی بیش از حد، بی‌خوابی، تورم دست‌وپا، به‌هم‌ریختن سیستم گوارشی، بی‌نظمی‌های قاعدگی، خشکی و تیرگی پوست صورت، افزایش یا کاهش غیرمعمول وزن، اضطراب و بی‌قراری و مواردی ازاین‌دست ممکن است درخواست آزمایش تیروئید توسط پزشک داده شود. در دوران بارداری نیز تست تیروئید جزو آزمایش‌هایی است که قطعاً توسط فوق تخصص زنان و زایمان درخواست می‌شود.

هزینه آزمایش تیروئید در سال ۱۴۰۲

قیمت آزمایش تیروئید در سال ۱۴۰۲ بر اساس نوع تست و بیمه پایه و تکمیلی متفاوت است. قیمت بر اساس این که کدام یک از مجموعه تست‌های تیروئید برای بیمار درخواست شده‌باشد تعیین می‌شود. برای دریافت قیمت آزمایش‌ها از آن جایی که نحوه انجام تست توسط هر آزمایشگاه متفاوت است و نرخ‌ها بر اساس معیارهای آزمایشگاهی تعیین می‌شود، بهتر است با مراجعه به آزمایشگاه موردنظر و دردست‌داشتن نسخه پزشک از قیمت آزمایش تیروئید در سال ۱۴۰۲ مطلع شد.

هزینه آزمایش تیروئید ۱۴۰۱

قیمت تست تیروئید در سال ۱۴۰۱ بر اساس نرخ‌نامه مصوب وزارت بهداشت تعیین شده‌بود. دراین‌خصوص نیز نوع تست‌های نوشته‌شده توسط پزشک و روش انجام تست در آزمایشگاه روی قیمت آزمایش تاثیر دارد. در کل تست تیروئید جزو تست‌های هورمونی است که معمولاً در لیست آزمایش‌های به نسبت گران‌قیمت دسته‌بندی می‌شوند.

قیمت آزمایش تیروئید با بیمه و بدون بیمه

هزینه آزمایش تیروئید با بیمه و بدون بیمه پایه تفاوت زیادی با هم دارد. از طرفی اگر بیمار بیمه تکمیلی نیز داشته باشد، قیمت آزمایش تیروئید به‌مراتب پایین‌تر از نرخ آزاد است. قیمت با بیمه نیز بسته به بیمه پایه، میزان پوشش بیمه‌ای، حق فرانشیز بیمه و مواردی ازاین‌دست متفاوت است. در صورت داشتن بیمه پایه و تکمیلی بهتر است حتماً برای انجام تست تیروئید به آزمایشگاه‌هایی مراجعه کرد که شامل پوشش بیمه‌ای موردنظر شوند.

هزینه آزمایش تیروئید با‌توجه‌به فاکتورهای مورد بررسی تعیین می‌شود. متخصص باتوجه‌به علائم و نشانه‌های این عارضه ممکن است، آزمایش ۴ پارامتری یا ۶ پارامتری را توصیه کند. قیمت این آزمایش حدودا از ۱۵۰۰۰۰ تومان تا ۳۰۰۰۰۰ تومان است. در برخی آزمایشگاه‌ها حتی هزینه می‌تواند بالاتر باشد.

بیمه درمانی هزینه این آزمایش را کاهش می‌دهد. اگر از خدمات بیمه استفاده می‌کنید، مقداری از هزینه آزمایش تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

اجزای آزمایش تیرویید کدامند؟

برای بررسی تیروئید به نمونه‌ی خون وریدی نیاز است. در آزمایش تیروئید T3 ،T4 و TSH اندازه‌گیری می‌شوند.

هورمون تیروکسین یا T4

4 در آزمایش خون چیست؟ T4، شکل اصلی هورمون تیروئید است که در خون در حال گردش است. برای اعمال اثر، T4 با حذف یک اتم ید به T3 تبدیل می‌شود. بیشتر قسمت T4 موجود در بدن به پروتئین‌های حامل آن متصل است.

بخش کوچکی از T4 به پروتئین متصل نیست که به آن T4 آزاد گفته می‌شود. T4 آزاد، شکلی از T4 است که برای استفاده‌ی سلول‌های بدن به‌راحتی در دسترس است. در آزمایش T4، سطح T4 تام و آزاد، بررسی می‌شود.

متن انگلیسی: «F ee T4 is he ac ive fo m of hy oxi e ho mo e ha e e s you issues whe e i ’s eeded»ترجمه متن: «T4 آزاد، شکلی از T4 است که برای استفاده‌ی سلول‌های بدن به‌راحتی در دسترس است.»

هورمون تری یدوتیرونین یا T3

3 در آزمایش خون چیست؟ در صورت اختلال در نتایج T4 و TSH، هورمون T3 نیز اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش T3 سطح این هورمون را در خون اندازه‌گیری می‌کند. برای کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در وقت بیمار، از همان ابتدا هر ۳ هورمون اندازه‌گیری می‌شوند. سطح T3 در کم‌کاری تیروئید دیرتر کاهش می‌یابد، بنابراین به‌طور معمول برای ارزیابی بیمارانی که کم‌کاری تیروئید دارند یا تیروئید آنها به وسیله‌ی عمل جراحی برداشته شده‌است، استفاده نمی‌شود.

هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH در ازمایش تیرویید

در آزمایش تیروئید، TSH (هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید) نیز در خون اندازه‌گیری می‌شود.

تولید هورمون تیروئید توسط هیپوفیز، که یک غده‌ی درون‌ریز در مغز است، کنترل می‌شود. هیپوفیز با استفاده از هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید (TSH) بر غده‌ی تیروئید نظارت می‌کند. میزان TSH که هیپوفیز به جریان خون ارسال می‌کند به میزان هورمون‌های تیروئیدی در بدن بستگی دارد.

اگر هورمون تیروئید کاهش پیدا کند، آنگاه هیپوفیز TSH بیشتری تولید می‌کند تا به غده‌ی تیروئید دستور دهد که تولید هورمون‌ها را افزایش دهد. هنگامی که T4 در جریان خون از حد مشخصی بالاتر رود، تولید TSH هیپوفیز نیز متوقف می‌شود. بنابراین، در کم‌کاری تیروئید مقدار TSH افزایش می‌یابد و در پرکاری تیروئید مقدار آن کاهش می‌یابد.

فاکتورهای آزمایش تیروئیدت متعادل نیستن؟

برای درمان با متخصص غدد مشورت کن.

جدول تفسیر آزمایش تیروئید (تفسیر نتایج آزمایش تیروئید)

تفسیر آزمایش تیروئید باید توسط پزشک متخصص انجام شود، چرا که پزشک با بررسی سایر علائم، مشکلات زمینه‌ای، سن و جنس و مواردی دیگر آزمایش را تفسیر می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تشخیص نهایی به انجام یک سری تست‌های تکمیلی نیز احتیاج باشد. برای مثال در صورت بالابودن تست TSH، ممکن است پزشک درخواست تست‌های دیگری مانند T3، T4، آنتی‌بادی TPO و موارد دیگر را بدهد. حتی گاهی به انجام سونوگرافی تیروئید یا حتی بیوپسی نیز برای تشخیص نهایی احتیاج است.

بررسی دقیق و تشخیص اختلالات تیروئید به عهده‌ی پزشک و مطالب ارائه شده برای افزایش اطلاعات بیماران است.

هورمون تیروکسین یا T4

هورمون تری یدوتیرونین یا T3

هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH

مقدار طبیعی TSH در دوران بارداری متغیر است:

لازم به یادآوری است که سطح TSH طبیعی در افراد مسن (با سن ۷۰ سال به بالا) بالاتر از افراد جوان است.

انواع حالت‌های نتیجه‌ی آزمایش تیروئید عبارتند از:

تفسیر آزمایش تیروئید نوزادان

در نوزادان هم آزمایش تیروئید یکی از تست‌های تشخیصی بسیار مهمی است که باید در چکاپ ۶ تا ۱۰ روزه نوزاد انجام شود. تشخیص سریع و به‌موقع مشکلات تیروئید در نوزادان اهمیت زیادی دارد و پزشک متخصص اطفال بر اساس این تست درمان موردنیاز کودک را انجام می‌دهد. معمولاً با آزمایش تیروئید در نوزادان انواع بیماری‌های مادرزادی در آنها تشخیص داده می‌شود.

جواب آزمایش تیروئید نرمال

در یک جواب آزمایش تیروئید نرمال در درجه اول میزان TSH در یک محدوده نرمال است. بالا یا پایین‌بودن TSH نیاز به انجام تست‌های تکمیلی دارد. تست‌های T3 و T4 یا تست‌های F ee T3 , F ee T4 برای تشخیص نهایی انجام می‌شوند.

جواب آزمایش تیروئید کم کار

آزمایش تیروئید کم‌کار با سطح بالای TSH مشخص می‌شود. این تشخیص اولیه است و بدان معنی است که احتمالاً تیروئید فرد به میزان کافی هورمون تیروئید را تولید نمی‌کند. در نتیجه هیپوفیز به ساخت و ترشح TSH در خون ادامه می‌دهد. البته اگر نتایج آزمایش TSH طبیعی نباشد، حداقل به یک آزمایش دیگر برای کمک به یافتن علت مشکل نیاز خواهید داشت. تست T4 یکی از آنهاست. سطح پایین T4 در کنار TSH بالا از علائم کم کاری تیروئید در آزمایش است. علاوه بر این در بیماری هاشیموتو که یک بیماری خودایمنی شایع تیروئیدی است بیمار دچار کم‌کاری تیروئید شدید می‌شود و در آن سطح آنتی‌بادی تیروئید بالا می‌رود.

آزمایش تیروئید نوزاد باید چند باشد؟

تست تیروئید برای نوزادان معمولاً در چند روز اولیه تولد در قالب تست غربالگری نوزادان انجام می‌شود. اگر میزان TSH بالاتر از حد نرمال بود، می‌تواند نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید در نوزاد باشد. میزان نرمال تست بستگی به این دارد که آزمایش در چند روزگی نوزاد انجام شده‌باشد. این میزان در روزهای سوم تا هفتم باید زیر ۵ MUL و در روزهای هشتم به بعد هم زیر ۴ MUL باشد. بااین‌حال تشخیص قطعی باید توسط پزشک و بر اساس سایر نشانه‌ها و شرایط باشد. گاهی نیز برای تشخیص قطعی تست تیروئید برای نوزادان تکرار می‌شود.

تفسیر آنلاین آزمایش تیروئید

برای تشخیص و نتیجه‌گیری نهایی از یک آزمایش تیروئید به یک بررسی همه‌جانبه نیاز است. اگر امکان مراجعه حضوری به مطب متخصص را ندارید می‌توانید با گرفتن یک نوبت آنلاین به‌صورت غیرحضوری تفسیر آزمایش تیروئید خود را دریافت کنید. نسخه کردن آزمایش تیروئید و تفسیر آن را معمولا دکتر فوق تخصص غدد انجام می‌دهد. همچنین می‌توانید از مشاوره تلفنی متخصص غدد کمک بگیرید.

می‌خوای نتیجه آزمایش تیروئید را بخونی؟ از متخصص تیروئید کمک بگیر.

قبل از انجام آزمایش تیروئید چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

بهترین زمان آزمایش تیروئید کی است؟

اگر پزشک درخواست آزمایش تیروئید را داده باشد بهتر است برای انجام این تست در ساعات اولیه صبح به آزمایشگاه مراجعه کرد. بااین‌حال معمولاً تست تیروئید در دسته آزمایش‌هایی است که می‌توان آن را در ساعت مختلفی از روز انجام داد، ولی نتیجه بهتر انجام تست در اوایل روز است.

آزمایش تیروئید ناشتا

آزمایش تیروئید در بسیاری از منابع به‌عنوان تستی در نظر گرفته‌می‌شود که نیازی به ناشتایی ندارد. بااین‌حال ممکن است بنابه‌درخواست پزشک نیاز به انجام ناشتای این تست نیز باشد، خصوصاً اگر همراه تست تیروئید سایر تست‌های تشخیصی مانند تست چربی یا تست‌های کبدی نیز درخواست شده باشد. بهترین بازه زمانی برای ناشتا بودن جهت انجام تست تیروئید بین ۸ تا ۱۲ ساعت است.

قبل آزمایش تیروئید چی نخوریم؟

یکی از مهم‌ترین موارد در خصوص انجام تست تیروئید مصرف داروهای درمان‌کننده بیماری‌های تیروئید، از جمله قرص لووتیروکسین است. با نظر پزشک معمولاً به بیماران گفته‌می‌شود که ۲۴ ساعت قبل از انجام تست مصرف دارو را قطع کرده باشند.

علاوه بر این ممکن است برخی از داروها نیز با تست تیروئید تداخلاتی داشته باشد که بهتر است قبل از آزمایش حتماً دراین‌خصوص با تکنسین آزمایشگاه و پزشک معالج صحبت شود. برای ناشتایی نیز معمولاً به بیماران گفته‌می‌شود از مصرف غذاهای چرب و سنگین قبل از آزمایش خودداری کنند تا نتایج تست دقیق باشند.

آیا قبل از انجام آزمایش تیروئید لازم است مصرف داروهای تیروئید را قطع کنید؟

در صورت ابتلا به بیماری‌های تیروئید و مصرف دارو، برای انجام آزمایش تیروئید لازم نیست مصرف قرص را قطع کنید. در این شرایط، توصیه می‌شود تنها در روز انجام آزمایش قرص را مصرف نکنید و نمونه‌گیری قبل از مصرف دارو باشد.

متن انگلیسی: «you will ge a accu a e ep ese a io of you TSH value whe he o o you ake you T4 medica io befo e a lab es .»ترجمه متن: «اگر داروی تیروئید خود را مصرف نکنید، آزمایش شما مختلف می‌شود.»

چه داروهایی می توانند در نتیجه آزمایش تیروئید اختلال ایجاد کنند؟

آزمایش تیروئید در منزل

بسیاری از آزمایشگاه‌ها با ارائه خدمات در منزل این امکان را به وجود آورده‌اند تا در صورت نیاز و درخواست پزشک معالج بتوانید آزمایش تیروئید خود را در منزل انجام دهید. برای دریافت چنین خدماتی کافی است روز قبل به آزمایشگاه مراجعه کرده و درخواست تست تیروئید در منزل را بدهید. با ثبت نسخه و دریافت هزینه، نمونه‌گیری در منزل انجام می‌شود.

آزمایش تیروئید چگونه است؟

آزمایش تیروئید مانند سایر تست‌های خونی، یک آزمایش خون ساده است که توسط نمونه‌گیر آزمایشگاه انجام می‌شود.

سایر آزمایشات بررسی تیروئید

اگر آزمایش تیروئید، نشان‌دهنده‌ی پرکاری تیروئید یا کم‌کاری تیروئید باشد، ممکن است پزشک آزمایش برداشت تری‌یدوتیرونین، سونوگرافی، اسکن یا نمونه‌برداری را درخواست کند. این آزمایشات ساختار و فعالیت غده‌ی تیروئید را بررسی می‌کنند.

۱. A i TPO Ab

از این آنتی‌بادی برای تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو استفاده می‌شود. تیروئیدیت هاشیموتو، نوعی کم‌کاری تیروئید است که با افزایش TSH و کاهش T4 خود را بروز می‌دهد.

۲. برداشت تری یدوتیرونین یا T3RU

در آزمایش جذب رزین T3، ظرفیت اتصال هورمونی به نام گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) اندازه‌گیری می‌شود. اگر سطح T3 بالا باشد، ظرفیت اتصال TBG کاهش می‌یابد. بیماری‌های کلیوی و هر بیماریی که باعث عدم دریافت کافی پروتئین می‌شود، می‌تواند سطح TBG را کاهش دهد. مقادیر بالای TBG نشان‌دهنده‌ی سطح بالای استروژن در بدن است. سطح بالای استروژن ممکن است به دلیل بارداری، خوردن غذاهای غنی از استروژن، چاقی یا درمان هورمونی ایجاد شود.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

غده تیروئید یکی از غده‌های بسیار مهم در بدن است که عملکردهای بسیار مهمی را تحت کنترل دارد. وجود هر نوع علامتی مانند کاهش یا افزایش غیرعادی وزن، بروز مشکلات پوستی، وجود یک اختلال کبدی، بی‌نظمی قاعدگی، ضربان قلبی و مواردی ازاین‌دست به این معنی است که احتمالاً شما به انجام آزمایش تیروئید نیاز خواهید داشت. بااین‌حال انجام تست‌ها باید با نظر پزشک انجام شود چرا که گاهی علاوه بر آزمایش‌های روتین به یک سری تست‌های مکمل نیز احتیاج است.

تشخیص و تفسیر آزمایش تیروئید کاملاً به نظر پزشک بستگی دارد و گاهی کم یا زیاد بودن تست‌ها الزاماً به معنی وجود اختلال تیروئید نیست، زیرا هر آزمایش می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد. در صورت وجود مشکلات مرتبط با غده تیروئید بهتر است حتماً به یک دکتر داخلی یا متخصص غدد مراجعه کرد.

دکترتو مراقب سلامت شماست!

پرسش‌های متداول

قبل از آزمایش تیروئید قرص لووتیروکسین میشه مصرف کرد؟

با نظر پزشک متخصص باید حداقل ۲۴ ساعت قبل از انجام تست مصرف دارو را متوقف کرد. درصورتی‌که امکان قطع دارو نیست شاید پزشک انجام آزمایش را به زمان دیگری موکول کند.

آزمایش تیروئید در زمان قاعدگی امکان پذیره؟

آزمایش تیروئید هیچ تداخلی با دوران قاعدگی ندارد و پریود بودن تاثیری در نتایج تست ندارد.

برای آزمایش تیروئید چند ساعت ناشتا باشیم؟

در اکثر موارد هیچ آمادگی برای این آزمایشات لازم نیست. آنها را می‌توان در هر زمانی از روز بدون نیاز به ناشتا بودن مصرف کرد. بااین‌حال ممکن است برای انجام تست در شرایطی پزشک تشخیص نیاز به ناشتا بودن را دهد که در این صورت معمولاً مدت‌زمان ناشتایی بین ۸ تا ۱۲ ساعت است.

آزمایش تیروئید نوزاد باید در چه زمانی انجام شود؟

تست تیروئید در نوزادان یک تست غربالگری است که باید در ده روز اول تولد انجام شود. تشخیص به‌موقع در درمان نهایی اهمیت زیادی دارد. بسیاری مواقع نوزادان با عملکرد غیرطبیعی تیروئید که به‌عنوان کم‌کاری تیروئید مادرزادی است متولد می‌شوند. برای تشخیص این مشکل تست TSH و F ee T4 برای کودک انجام می‌شود. سطوح طبیعی هورمون تیروئید برای اطمینان از اینکه رشد و تکامل به طور طبیعی پیش می‌رود و قلب، ماهیچه‌ها و سایر اندام‌ها به‌درستی کار می‌کنند موردنیاز است؛ بنابراین آزمایش تیروئید نوزادان اهمیت بسیار زیادی دارد.